Zdrowie psychiczne jest nierozerwalnie związane z naszym stanem fizjologicznym.
Czasy, gdy filozofowie uznawali ciało i umysł za dwa osobne byty, bezpowrotnie
minęły. Obecnie wiemy, że wszystkie procesy psychiczne mają źródło i podstawę
fizjologiczną. Nie oznacza to, że interwencje medyczne biorące za cel nasze
ciało, są jedyną drogą, poprzez którą możemy poprawić zdrowie psychiczne.
Relacja ta działa w obie strony — to co zmienimy w naszej psychice i otoczeniu,
będzie miało wpływ na naszą fizjologię.
Ciekawym przykładem tej zależności jest mechanizm tzw. zachowania chorobowego
(ang. sickness behavior). Gdy organizm walczy z infekcją, układ odpornościowy
uruchamia odpowiedź zapalną, podczas której substancje takie jak cytokiny
oddziałują na mózg. Wywołują one objawy, takie jak zmęczenie, obniżony nastrój,
brak energii czy apetytu. Choć nieprzyjemne, te symptomy zmuszają nas do
odpoczynku, dzięki czemu ciało może skupić się na regeneracji. To przykład, jak
fizjologia może wpływać na samopoczucie psychiczne – zarówno podczas
przeziębienia, jak i w innych stanach chorobowych.
Psychoterapia z kolei wykorzystuje odwrotny mechanizm – pracując z umysłem,
wpływa na ciało. Opiera się na zdolności komunikacji i budowania relacji z
drugim człowiekiem. Słowa mają zmienić nasze wzorce myślenia i postrzegania
siebie i świata, tak aby zmienić funkcjonowanie naszego mózgu, a ostatecznie
polepszyć nasze samopoczucie fizyczne. Taka metoda może być bardzo skuteczna,
ale nie zawsze jest najlepszą formą pomocy, którą możemy uzyskać.
Istnieje wiele chorób, które mają swoje jasno określone podłoże fizjologiczne,
ale ich objawy są fizyczne, jak i psychiczne. Jeśli pierwotna, główna przyczyna
ma swoje źródło w ciele, jej wyeliminowanie może poprawić nasze ogólne
funkcjonowanie na tyle, że będziemy w stanie sami poradzić sobie z symptomami
psychicznymi, a nawet jeśli będziemy potrzebowali pomocy, będzie ona krótsza i
mniej kosztowna.
Przed pójściem do gabinetu warto wykluczyć kilka bardzo częstych chorób oraz
deficytów biochemicznych, które mogą dawać objawy charakterystyczne m.in. dla
depresji oraz zaburzeń lękowych i panicznych. Oto lista najpowszechniejszych:
Problemy z tarczycą
Choroby tarczycy, takie jak niedoczynność i nadczynność, są częstą przyczyną
objawów psychicznych. Niedoczynność tarczycy może prowadzić do depresji,
obniżenia nastroju, zmęczenia i problemów z koncentracją. Nadczynność natomiast
często objawia się lękiem, drażliwością, bezsennością oraz niepokojem. Oba stany
mogą być błędnie interpretowane jako wyłącznie zaburzenia psychiczne, dlatego
ważne jest wykonanie podstawowych badań, takich jak poziom TSH, FT3 i FT4.
Tężyczka
Tężyczka, zarówno jawna, jak i utajona, może powodować szereg objawów
psychicznych, w tym lęk, uczucie napięcia, drażliwość, a nawet ataki paniki.
Przyczyną jest zwykle zaburzenie gospodarki wapniowo-magnezowej. Warto zbadać
poziom magnezu, wapnia i elektrolitów, aby upewnić się, że ich niedobór nie jest
powodem problemów.
Deficyt witaminy D
Niedobór witaminy D, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, może prowadzić do
obniżenia nastroju, zmęczenia i zwiększonej podatności na depresję. Witamina D
odgrywa kluczową rolę w regulacji neuroprzekaźników, takich jak serotonina.
Suplementacja tej witaminy może znacząco poprawić samopoczucie, szczególnie
wśród osób mieszkających w regionach o ograniczonej ekspozycji na słońce.
Anemia i niedobór żelaza
Niedokrwistość, zwłaszcza wynikająca z niedoboru żelaza, może powodować
osłabienie, brak energii, apatię oraz problemy z pamięcią i koncentracją. Objawy
te mogą przypominać depresję, dlatego warto sprawdzić poziom hemoglobiny,
ferrytyny oraz żelaza w organizmie.
Zaburzenia poziomu cukru we krwi
Hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi) lub insulinooporność mogą prowadzić do
uczucia zmęczenia, drażliwości, zawrotów głowy oraz stanów lękowych. Dieta
bogata w cukry proste i brak regularnych posiłków mogą nasilać te objawy.
Zrównoważona dieta i kontrola poziomu glukozy mogą znacznie poprawić nastrój i
funkcjonowanie.
Niedobory witamin z grupy B
Witaminy z grupy B, zwłaszcza B12 i B6, odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu
układu nerwowego. Ich niedobory mogą powodować objawy depresji, lęku oraz zmiany
nastroju. Badanie poziomu witamin B12 i kwasu foliowego może pomóc w diagnozie,
a suplementacja przynieść ulgę.
Choroby autoimmunologiczne
Choroby takie jak toczeń rumieniowaty układowy czy celiakia mogą dawać objawy
psychiczne, takie jak depresja, zmęczenie czy problemy z koncentracją.
Zdiagnozowanie choroby autoimmunologicznej często wymaga specjalistycznych
badań, ale może wyjaśnić wiele trudnych do zrozumienia objawów.
Podsumowanie
Jeśli zmagasz się z problemami psychicznymi, pamiętaj, że ich źródło może leżeć
w ciele. Regularne badania kontrolne, odpowiednia diagnostyka i odpowiedzialne
podejście do zdrowia są kluczem do skutecznego leczenia. Nie zaniedbuj zdrowia
fizycznego – może ono mieć bezpośredni wpływ na Twój umysł.
Czasem trudno jest jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną, a co skutkiem —
wtedy warto działać dwutorowo, interweniując w obu obszarach. Jeśli potrzebujesz
pomocy, skontaktuj się z nami.
